Op vrijdag 12 mei aanstaande doet de kort gedingrechter van de rechtbank Noord-Holland uitspraak in een zaak die in alle opzichten schrijnend is. Een door wanhoop gedreven vader eist van de rechter dat de medische behandeling voor zijn ernstig zieke zoon wordt voortgezet. Zijn zoon zelf (12 jaar oud) weigert. Net als zijn moeder.
De ouders zijn gescheiden en kunnen niet op een lijn komen over wat het beste is voor hun zoon. De moeder ziet geen heil in het voorzetten van de medische behandeling en pleit voor behandeling in het alternatieve circuit. Omdat de moeder al langere tijd niet wil meewerken aan de medische behandeling, is de zoon (David) onder toezicht gesteld van de gezinsvoogdij instelling.
David is afgelopen december bestraald, maar heeft nu een aansluitende chemokuur nodig. Deze behandeling weigert David, maar de behandeling is volgens de artsen wél noodzakelijk.
De aangestelde gezinsvoogd sluit zich aan bij het oordeel van de psychiater, die David in staat acht tot een redelijke waardering van zijn belangen. De vader heeft de gezinsvoogdij instelling voor de rechter gedaagd om te bewerken dat er vervangende toestemming wordt gegeven voor het voortzetten van de medische behandeling van David. Ondertussen tikt de tijd, want iedere dag dat David niet behandeld wordt kan er een teveel zijn.
Juridisch kader
Voor het aangaan van een medische behandelovereenkomst voor een kind tot 16 jaar is (op grond van de WGBO – Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst) de toestemming van de met gezag belaste ouders vereist. Indien een kind wordt geboren uit een huwelijk, dan wel uit een geregistreerd partnerschap, zijn de beide ouders automatisch belast met de uitoefening van het ouderlijk gezag.
Voor kinderen tussen de 12 en 16 jaar oud, geldt bovendien het vereiste van dubbele toestemming. Zowel de ouders met gezag áls de minderjarige moeten toestemming geven voor de behandeling of het onderzoek. Uitzonderingen zijn de noodsituatie en de verrichting van niet ingrijpende aard, waarvan de toestemming verondersteld mag worden te zijn gegeven.
De wetgever gaat ervan uit dat minderjarige patiënten vanaf 12 jaar en ouder in staat zijn tot een redelijke waardering van hun belangen ter zake van de behandeling, tenzij het tegendeel blijkt. In de hierboven aangehaalde zaak wordt er dus vanuit gegaan dat David wilsbekwaam is, hetgeen een psychiater ook nog heeft bevestigd.
David wordt dus in staat geacht tot een redelijke waardering van zijn belangen. De vader ziet dit anders: David wordt beïnvloed door zijn moeder, die behandeling in het alternatieve circuit predikt.
In de praktijk blijken er vaak problemen te zijn met het verkrijgen van de dubbele toestemming. De zaak van David is echter bijzonder te noemen. Niet alleen de ouders zitten niet op een lijn, maar ook David heeft een uitgesproken mening die door de rechter in zijn beslissing moet worden meegewogen. De wetgever is van mening dat de wens van de wilsbekwame minderjarige in deze leeftijd (zelfs) mag prevaleren.
De rechter doet op 12 mei uitspraak. De vraag is of dat op tijd is omdat volgens het behandelprotocol de chemokuur van David al in maart had moeten beginnen. Uitstel verkleint de overlevingskans voor David.
Andere voorbeelden vanuit de praktijk
De vereiste toestemming van de beide met gezag belaste ouders, speelt niet alleen bij het aangaan van een medische behandelovereenkomst met een arts of kinderpsycholoog. Maar ook bij aanvragen van een paspoort, het inschrijven op een school, een vakantie in het buitenland, een verhuizing et cetera. Feitelijk bij iedere beslissing die ingrijpt in het leven van een kind.
Hebt u de toestemming van uw ex-partner nodig en weigert deze mee te werken? Neemt u dan contact op met een van de familierechtspecialisten van ons kantoor. Wij kunnen dan met u kijken of een procedure kan worden gestart tot het verkrijgen van vervangende toestemming van de rechter.
Marie-Louise van As, familierechtspecialist voor DivorceHotel
